Ngữ văn lớp 8 là giai đoạn học sinh bắt đầu tiếp cận nhiều dạng văn bản đa dạng, đồng thời làm quen sâu hơn với các biện pháp tu từ, từ vựng, cú pháp và kỹ năng viết. Để học tốt môn Ngữ văn lớp 8, việc nắm vững hệ thống kiến thức trọng tâm là điều cần thiết.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tổng hợp kiến thức Ngữ văn lớp 8 một cách ngắn gọn, dễ hiểu và chuẩn cấu trúc ôn thi.
Phần 1: Kiến Thức Tiếng Việt Lớp 8
Biện pháp tu từ cần nhớ
Trong chương trình Ngữ văn 8, học sinh được học nhiều biện pháp nghệ thuật giúp tăng tính biểu cảm trong diễn đạt:
-
Tu từ từ vựng: So sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ, nói quá, nói giảm – tránh, điệp ngữ, chơi chữ.
-
Tu từ cú pháp: Câu hỏi tu từ, đảo trật tự câu, lặp cấu trúc.
-
Âm thanh: Sử dụng vần, điệp âm, thanh điệu để tạo nhịp và cảm xúc.
-
Từ láy: Từ tượng hình, tượng thanh giúp gợi hình ảnh và âm thanh rõ nét.
Nghĩa của từ và hiện tượng chuyển nghĩa
-
Nghĩa gốc: Là nghĩa ban đầu, phổ biến, dễ hiểu.
-
Nghĩa chuyển: Xuất hiện khi từ mang hình ảnh, sắc thái mới – gồm 2 dạng chính:
-
Ẩn dụ: Liên tưởng theo sự giống nhau.
-
Hoán dụ: Liên tưởng theo mối quan hệ gần gũi.
-
-
Cần phân biệt với: từ đồng âm (phát âm giống, nghĩa khác hẳn) và từ nhiều nghĩa (một từ – nhiều lớp nghĩa liên quan).
Từ vựng – Từ loại
-
Nhận diện trường từ vựng (nhóm từ cùng chủ đề).
-
Hiện tượng chuyển loại: Khi danh từ, tính từ, động từ được dùng như hư từ (tình thái từ, trợ từ...).
-
Hiểu đúng các từ: thuần Việt – Hán Việt – từ mượn.
-
Phân biệt từ ghép (ghép nghĩa) và từ láy (lặp âm, tăng biểu cảm).
Câu và dấu câu
-
Các kiểu câu: Câu đơn – câu ghép, câu trần thuật – nghi vấn – cầu khiến – cảm thán.
-
Cách sử dụng dấu câu đúng: Dấu phẩy, chấm, chấm hỏi, chấm than, chấm lửng...
Phần 2: Các Văn Bản Ngữ Văn Lớp 8 Cần Ghi Nhớ
1. Truyện ký Việt Nam
-
“Tôi đi học” (Thanh Tịnh): Hồi tưởng cảm xúc trong ngày khai trường đầu tiên.
-
“Trong lòng mẹ” (Nguyên Hồng): Lòng yêu thương mẹ mãnh liệt của một đứa trẻ mồ côi cha.
-
“Tức nước vỡ bờ” (Ngô Tất Tố): Hình ảnh người phụ nữ nông dân vùng lên phản kháng.
-
“Lão Hạc” (Nam Cao): Thân phận người nông dân hiền lành, nhân hậu trong xã hội cũ.
2. Truyện nước ngoài
-
“Cô bé bán diêm” (Andersen): Đồng cảm với số phận trẻ em nghèo, thiếu tình thương.
-
“Đánh nhau với cối xay gió” (trích Đôn Ki-hô-tê): Phê phán lối sống ảo tưởng và tôn vinh lý tưởng sống đẹp.
3. Văn bản nhật dụng – hiện đại
-
Thông tin về ngày Trái Đất, Ôn dịch, thuốc lá...: Nhấn mạnh ý thức môi trường, trách nhiệm cộng đồng.
4. Văn bản nghị luận và thơ trung đại
-
Một số đoạn trích tiêu biểu: Chiếu dời đô, Hịch tướng sĩ, Nước Đại Việt ta – thể hiện tinh thần yêu nước, chủ quyền dân tộc.
Phần 3: Kiến Thức Làm Văn Lớp 8
Các kiểu văn bản trọng tâm
Ngữ văn 8 tập trung rèn luyện kỹ năng làm các kiểu văn sau:
-
Văn tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm:
-
Biết kể chuyện có kết hợp yếu tố tả cảnh, tả người, và thể hiện cảm xúc nhân vật.
-
Biết sử dụng ngôi kể, lời dẫn trực tiếp – gián tiếp.
-
Thường gặp đề: Kể lại một kỷ niệm đáng nhớ, một lần mắc lỗi, một chuyến đi...
-
-
Văn thuyết minh:
-
Giới thiệu, giải thích đặc điểm, cấu tạo, công dụng của một đồ vật, danh lam thắng cảnh, con vật, loài cây...
-
Yêu cầu rõ ràng, logic, dùng các phương pháp: liệt kê, phân loại, so sánh, nêu ví dụ...
-
-
Văn nghị luận:
-
Học sinh làm quen với nghị luận xã hội đơn giản.
-
Biết nêu luận điểm, lý lẽ, dẫn chứng và lập dàn bài.
-
Ví dụ: nghị luận về tinh thần tự học, sự trung thực, tình bạn, lối sống tiết kiệm...
-
Kỹ năng lập dàn bài
-
Mở bài: Giới thiệu vấn đề hoặc dẫn dắt bằng một tình huống gợi mở.
-
Thân bài: Trình bày luận điểm rõ ràng, sử dụng dẫn chứng thực tế hoặc từ văn học.
-
Kết bài: Khái quát, nhấn mạnh thông điệp, bài học rút ra.
Đây là khung quan trọng để viết bài mạch lạc, logic và đạt điểm cao.
Một số thao tác lập luận cơ bản
-
Giải thích: Làm rõ khái niệm, vấn đề.
-
Chứng minh: Dẫn chứng cụ thể để làm rõ luận điểm.
-
Phân tích – so sánh – bác bỏ: Đào sâu vấn đề, đưa ra các mặt đối lập, lựa chọn đúng đắn.
Mẹo Ghi Nhớ Nhanh Kiến Thức Văn 8
-
Sử dụng sơ đồ tư duy theo chủ đề: tu từ, văn bản, từ loại...
-
Đọc lại văn bản nhiều lần và ghi nhớ ý chính, giá trị nội dung – nghệ thuật.
-
Luyện viết đoạn văn ngắn có sử dụng biện pháp tu từ.
-
Thường xuyên luyện đề và hệ thống lại lỗi sai.
Kết Luận
Việc nắm chắc hệ thống kiến thức Ngữ văn lớp 8 là bước đệm quan trọng giúp học sinh phát triển kỹ năng đọc hiểu, cảm thụ văn học và làm văn. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn tổng hợp kiến thức Ngữ văn lớp 8 một cách khoa học và dễ học hơn.
Trung Tâm Bồi Dưỡng Kiến Thức Anh Vũ
Địa chỉ: Ấp Bình Hữu 2, xã Đức Hòa Thượng, Đức Hòa, Long An
(Đường Nguyễn Văn Dương, KP.4, Xã Đức Hòa, Long An)
Hotline: 0943 057 794 - 0979679794
Email: trungtamboiduonganhvu@gmail.com
Website: https://trungtamanhvu.com
